ျပင္ဆင္ထား ျမန္မာစေတာ့ခ္ပြဲစား

ျပင္ဆင္ထား ျမန္မာစေတာ့ခ္ပြဲစား

ျမန္္မာ့ လူမႈနယ္ပယ္တြင္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိၾကသကဲ့သို႕ ထိုလုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားအား ေအာင္ျမင္ျပီးေျမာက္ေအာင္ ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္ေပးေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္း ရွိေလ၏။ထိုသို႕ ေဆာင္ရြက္ေပးသူမ်ားကို “ပြဲစား” ဟုေခၚေလ၏။ ေခတ္ေပၚေ၀ါဟာရမွာ “အက်ိဳးေဆာင္” ျဖစ္၏။ အိမ္ပြဲစား၊ေျမပြဲစား၊ကားပြဲစား၊ဆိုင္ကယ္ပြဲစား၊ လိုင္စင္ပြဲစား၊ပါမစ္ပြဲစား စသည္တို႕မွာ ေခတ္သစ္ပြဲစား မ်ား ျဖစ္ၾက၏။ ဆန္ပြဲစား၊ စိန္ပြဲစား၊ေက်ာက္ပြဲစား၊ ကုန္စိမ္းပြဲစား၊ ကုန္ေျခာက္ပြဲစား၊ သနပ္ဖက္ပြဲစား စသည္တို႕မွာ ေရွးကတည္းက ရွိ ႏွင့္ေသာ ပြဲစားမ်ားျဖစ္ၾကပါ၏။ ေခါင္းစဥ္သီးျခား တပ္၍မရပဲ ၾကံဳသမွ် အကုန္လုပ္သည့္ ပြဲစားမ်ားလည္းရွိ၏။ ပြဲစား၏ အဓိက အလုပ္မွာ ၀ယ္သူႏွင့္ ေရာင္းသူၾကား အဆင္ေျပေစေရး အတြက္ ညွိႏႈိင္းေပးရေသာ အလုပ္ျဖစ္၏။ ထိုသို႕ညွိႏိႈင္းသည္ ကို “ပြဲတိုက္သည္’’ ဟု ေ၀ါဟာရ ျပဳၾက၏။ ညွိႏိႈင္း၍ အဆင္ေျပသြားလွ်င္ ညွိႏႈိင္းေပးသူကို ေက်းဇူးတင္ေသာအားျဖင့္ ေငြေၾကး၊လက္ေဆာင္ စသည္တို႕ ေပးေလ့ရွိ၏။ ေမတၱာျဖင့္ေပး၊ ေမတၱာျဖင့္ယူေသာ ေခတ္ရွိခဲ့ရာမွ ေၾကးသတ္ မွတ္ေသာ ေခတ္သို႕ ေရာက္လာ၏။ “ပြဲခ” ဟုေခၚ၏။ ေရာင္း-၀ယ္ေသာ ကုန္စည္္ေပၚမူတည္၍ ရာခိုင္ႏႈန္းသတ္မွတ္ျခင္းျဖစ္၏။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ လုပ္ငန္းသီးသီး ေပၚလာသည္ ႏွင့္အမွ် ပြဲစားမ်ား ပိုမိုမ်ားျပားလာ၏။ အလုပ္အကိုင္ကလည္း ရွားပါးလာရာ လြယ္လြယ္ကူကူ ပြဲစား လုပ္ၾကကုန္၏။ ပြဲစားမပါလွ်င္ ဘာမွမျပီးသည့္ ေခတ္သို႕ေရာက္လာ၏။ အာဏာရွိသူ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရွိသူတစ္ဦးဦးႏွင့္ ေတြ႕လိုပါကလည္း ပြဲစားလို၏။ ေနရာတကာ ပြဲစားေခတ္ျဖစ္ေန၏။ ပြဲစားသည္ စကားေျပာလိမၼာဖို႕ အထူးလို၏။ ယေန႕အခါသမယတြင္ မည္သည့္ ပြဲစားမဆိုေျပာေလ့ရွိေသာ စကားတစ္ခြန္းရွိ၏။ ထိုစကားမွာ “သူ႕ေစ်းနဲ႕သူ႕ဟာေပါ့” ဟူ၏။
ျမန္မာ့နယ္ပယ္၏အလြန္ ကမၻာ့နယ္ပယ္တြင္လည္း ပြဲစားရွိ၏။ သူတို႕လည္း အစံုလုပ္ၾက၏။ ေလလံပြဲစား၊ ေလာင္းကစားဒိုင္ပြဲစား၊ လက္နက္ပြဲစား၊ ေငြြပဲြစား စသည့္ ပြဲစားလုပ္ငန္းၾကီးမ်ားရွိ၏။ စီးပြားေရးနယ္ပယ္တြင္ ရွိသကဲ့သို႕ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္ စစ္ေရးနယ္ပယ္တြင္လည္း ရွိ၏။ ထိုပြဲစားလုပ္ငန္းမ်ားအနက္ ယေန႕ေရပန္းအစားဆံုးမွာ “စေတာ့ခ္ပြဲစား” “stockbroker” ျဖစ္၏။ ႏိုင္ငံတကာ၌ရွိ၏။ ဘဏ္ရွိေသာ ႏိုင္ငံ အလုပ္အကိုင္ရွိေသာႏိုင္ငံ၊ အမ်ားပိုင္ ကုမၸဏီမ်ားရွိေသာ ႏိုင္ငံတိုင္း၌ရွိ၏။ စေတာ့ခ္ရွယ္ယာမ်ားကို အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္ေသာ႒ာန မ်ားကို “စေတာ့ခ္အိပ္ခ်ိန္း” မ်ားဟုအမည္ေပး၏။ ထိုအိပ္ခ်ိန္းၾကီးမ်ားတြင္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီၾကီးမ်ားကို အစိတ္အပိုင္းမ်ားစြာ ပိုင္းကာေရာင္း၏။ “ရွယ္ယာ”ဟုေခၚ၏။ ရွယ္ယာကို မည္သူမဆိုလြတ္လပ္စြာ၀ယ္ႏိုင္၏။ ရွယ္ယာ၀ယ္ထားသူ မည္သူမဆို ကုမၸဏီ၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုကို ပိုင္ဆိုင္သည္ဟု အဓိပၸါယ္ရ၏။ သို႕ေသာ္ ရွယ္ယာတစ္ခု၀ယ္ထားျပီးကုမၸဏီဥကၠ႒ လုပ္ခ်င္၍ကားမရ။ ကုမၸဏီႏွင့္ ထဲထဲ၀င္၀င္ ပတ္သက္လိုလွ်င္ ပတ္သက္ႏိုင္ခြင့္ရွိသည့္ရွယ္ယာပမာဏကို ပိုင္ဆိုင္ဖို႕လို၏။ ရွယ္ယာ၀ယ္သူတစ္ေယာက္သည္ အိပ္ခ်ိန္းတြင္ အမည္ေပါက္သမွ် ကုမၸဏီတိုင္းႏွင့္ ဆက္ဆံခြင့္ ရွိ၏။ ၎တို႕၏ရွယ္ယာမ်ားကို ၀ယ္ခြင့္ရ၏။ ထို၀ယ္ထားေသာ ရွယ္ယာမ်ားသည္ အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် ေစ်းတက္ျခင္း၊က်ျခင္း ျဖစ္ေန၏။ ထိုသို႕ တက္လိုက္က်လိုက္ျဖစ္ေနေသာ ေစ်းကြက္ ကို ၾကည့္၍ မိမိ၀ယ္ယူထားေသာ ရွယ္ယာမ်ားကို ၀ယ္လိုက္ေရာင္းလိုက္လုပ္ႏိုင္၏။ ထိုအလုပ္ကို မိမိကိုယ္စား တာ၀န္ယူ၍ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ လုပ္ေပးေသာသူမ်ားကို “စေတာ့ခ္ပြဲစား” Stock Broker ဟုေခၚေလ၏။
စေတာ့ခ္ပြဲစားတစ္ေယာက္ျဖစ္ေရးမွာ စကားေျပာေကာင္းရံုျဖင့္မရပါေလ။ မည္သူမဆိုစေတာ့ခ္ပြဲစား အျဖစ္ရပ္တည္ႏိုင္ရန္ လိုင္စင္ယူရသည္။ အိပ္ခိ်န္းတစ္ခုလံုးတြင္ အခိ်န္နွင့္အမွ် ေျပာင္းလဲျဖစ္ေပၚေနေသာ ရွယ္ယာေစ်းမ်ားကို မ်က္ေျခမျပတ္ၾကည့္ေနဖို႕လိုသကဲ့သို႕ မိမိထံတြင္ အလုပ္အပ္ႏွံထားေသာ ရွယ္ယာရွင္မ်ားထံသို႕ မျပတ္ အစီရင္ခံေနဖို႕လည္းလိုေပသည္။ စေတာ့ခ္ပြဲစားတစ္ေယာက္သည္ ရွယ္ယာရွင္မ်ားအား မည္သည့္စေတာ့ခ္ မည္သည့္ရွယ္ယာကို မည္သည့္အခိ်န္တြင္ ေရာင္းသင့္သည္.. ၀ယ္သင့္သည္ ဆိုသည္ကိုလည္း အၾကံေပးႏိုင္ရပါမည္။ မိမိေဖာက္သည္မ်ားအား ၀ယ္သင့္ေသာ စေတာ့ခ္မ်ားကို ေထာက္ခံတင္ျပေပးရမည္ျဖစ္ျပီး ၀ယ္ထားျပီးေသာ စေတာ့ခ္မ်ားအနက္မွလည္း ေရာင္းသင့္သည္မ်ားကို အၾကံျပဳရမည္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႕တင္ျပရာတြင္လည္း ခိုင္လံုေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ား အေထာက္အထားမ်ား လိုအပ္ေပသည္။ စေတာ့ခ္ ပြဲစားတစ္ေယာက္ျဖစ္ေရး အတြက္ စေတာ့ခ္ရွယ္ယာ အထူးျပဳဘာသာရပ္ႏွင့္ ဘြဲ႕ရရန္ မလိုအပ္ေသာ္လည္း စေတာ့ခ္ပြဲစား အမ်ားစုမွာ ဘြဲ႕ရမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
စေတာ့ခ္ ပြဲစား တစ္ေယာက္၏ အဓိကအရည္အခ်င္းမွာ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာႏိုင္စြမ္း “Analysis Skills”ျဖစ္သည္။ စုေဆာင္းရရွိထားေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားစြာတို႕ကို သက္ဆိုင္ရာ ကုမၸဏီ ၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္ အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ျပီး ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာသံုးသပ္ရျခင္းျဖစ္သည္။ စိတ္ကူးျဖင့္ သံုးသပ္ျခင္းမဟုတ္ပဲ.. ရရွိထားေသာအခ်က္အလက္မွန္ data မ်ားကိုစုေဆာင္းျပီး အဆင့္လိုက္ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာရျခင္းျဖစ္သည္။ စေတာ့ခ္ ပြဲစား တစ္ေယာက္သည္ သခၤ်ာ ဘာသာရပ္ကို အထူးကၽြမ္းက်င္ရန္လိုအပ္ျပီး ေဘာဂေဗဒ ဘာသာရပ္ကို ေကာင္းစြာ ႏွံ႔စပ္ကာ စီးပြားေရးသမားတို႕၏ အေတြးမ်ိဳး ေတြးေခၚတတ္ဖို႕လိုအပ္ေလသည္။ စေတာ့ခ္အိပ္ခ်ိန္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား၊ ေ၀ါဟာရမ်ားလည္း ၾကြယ္၀ကၽြမ္းက်င္စြာ သိထားအပ္ေပသည္။ စေတာ့ခ္ပြဲစားတစ္ေယာက္ ေန႕စဥ္ ရင္းႏွီးစြာ သံုးေနရမည့္ စကားလံုးမ်ားျဖစ္သည့္ stop orders, limit orders, margin accounts, shorting စသည့္ ေ၀ါဟာရမ်ား ႏွင့္ အသံုးမ်ားကို ကၽြမ္းက်င္ရမည္ျဖစ္သည္။
စေတာ့ခ္ပြဲစား အျဖစ္အသက္ေမြးလိုသူအတြက္ လိုင္စင္ရွိေရးမွာ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္သည္။ ထိုလိုင္စင္ရေရး အတြက္ သတ္မွတ္ထားေသာ စာေမးပြဲေျဖရသည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ စေတာ့ခ္ပြဲစား လိုင္စင္ရေရး အတြက္ General Securities Registered Representative Examination Series 7, စာေမးပြဲကို ေျဖဆိုရသည္။ သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္ဥပေဒမ်ားက ျပ ႒ာန္းထားေသာ အျခားစာေမးပြဲ မ်ား ကိုလည္းေျဖရသည္။
သုေတသန ေကာင္းစြာလုပ္တတ္ျခင္း research ႏွင့့္ ျပသနာ ေျဖရွင္းတတ္ျခင္း problem solving တို႕သည္လည္း စေတာ့ခ္ ပြဲစား တစ္ေယာက္၏ အထူးအရည္အခ်င္းပင္ျဖစ္သည္။ စြန္႕စားမႈနစ္နာႏိုင္ေျခ risk factor မ်ားကို တြက္တတ္ျခင္း၊ အင္တာနက္ကို ေကာင္းစြာ အသံုးခ်တတ္ျခင္းတို႕သည္လည္း မရွိမျဖစ္ အရည္ အခ်င္းမ်ား ျဖစ္ေလသည္။
မိမိ၏ေဖာက္သည္မ်ားကို ေန႕စဥ္ ၾကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ဆက္ဆံဖို႕လိုအပ္ရာ ဆက္ဆံမႈကၽြမ္းက်င္ျခင္းသည္ စေတာ့ခ္ပြဲစား အတြက္ အသက္တမွ် အေရးၾကီးေပသည္။ ယဥ္ေက်းဖြယ္ရာစြာ ေျပာဆိုဆက္ဆံတတ္ျခင္း၊ သပ္ယပ္စြာ ၀တ္စားတတ္ျခင္း၊ အေကာင္းျမင္တတ္ျခင္း၊ စိတ္ေနစိတ္ထားေကာင္းျခင္း၊ မိမိကိုယ္ကိုမိမိ ယံုၾကည္မႈရွိျခင္း ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈကို နားလည္ျခင္းတို႕သည္ ေအာင္ျမင္ေသာ စေတာ့ခ္ပြဲစားတို႕၏ အရည္အခ်င္းပင္။
အေမရိကန္စေတာ့ခ္ပြဲစားတစ္ေယာက္၏ တစ္လစာ လစာ၀င္ေငြမွာ ေဒၚလာ ၄၁၀၀ မွ $၁၃၂,၀၀၀ အတြင္းရွိေလသည္ ။ ပ်မ္းမွ် အားျဖင့္ $၇၀,၀၀၀ ျဖစ္၏။ ျဗိတိသွ် စေတာခ့္ပြဲစားတစ္ေယာက္၏ တစ္ႏွစ္စာလစာမွာ အနည္းဆံုး ေပါင္၂,၄၀၀၀မွ စေလသည္။ အေတြ႕အၾကံဳရင့္လာသည္ႏွင့္အမွ် တျဖည္းျဖည္းတိုးလာကာ ေပါင္၃၅,၀၀၀ ထိုမွတဆင့္ ေပါင္၄၅,၀၀၀ မွာေပါင္ ၈၀,၀၀၀ အထိရွိသည္။ အခ်ိဳ႕၀ါရင့္စေတာ့ခ္ပြဲစားမ်ား၏ တစ္ႏွစ္စာ လစာ၀င္ေငြမွာ ေပါင္တစ္သိန္းခြဲအထိရသည္။ စေတာ့ခ္ပြဲစားတစ္ေယာက္အတြက္ ကုမၸဏီကေပးေသာ ေဘာနပ္စ္မွာလည္း မက္ေလာက္စရာပါေပ။ စေတာ့ခ္ပြဲစားမ်ား၏ အလုပ္ရွင္မွာ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားျဖစ္ၾက၏။ ပြဲစား လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္သူမ်ားသည္ စေတာ့ခ္အိပ္ခ်ိန္းႏွင့္ နီးရာေနရာမ်ားတြင္ ရံုးခန္းမ်ား ရွိၾက၏။ ထိုပြဲစားမ်ားထံသို႕ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီၾကီးမ်ားမွ အလုပ္အပ္ၾကသည္။ ထိုကုမၸဏီၾကီးမ်ားကိုယ္စား ေရာင္းေရး၀ယ္တာမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေပးရ၏။ မိမိက ရသမွ် အခ်က္အလက္မ်ားကို စုေဆာင္းျပီး ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ သုေတသန ႏွင့္ ခန္႕မွန္းမႈမ်ားလုပ္ကာ မိမိအလုပ္ရွင္ထံတင္ျပရ၏ ။ ေနာက္ဆံုး အဆံုးအျဖတ္ကို သက္ဆိုင္ရာ ရွယ္ယာရွင္က လုပ္၏။ ထိုဆံုးျဖတ္ခ်က္အတိုင္း ၀ယ္ျခင္းေရာင္းျခင္းကို လိုင္စင္ရပြဲစားက လုပ္ေပးရ၏။
အလုပ္အကိုင္အလြန္ရွားပါးေနေသာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာပင္လွ်င္ စေတာ့ခ္ပြဲစား အလုပ္မွာ လိုအပ္ခ်က္ ရွိေနေပေသး၏။ ခန္႕မွန္းခ်က္မ်ားအရ ၂၀၁၄အထိ ေနာက္ထပ္ ၉%မွ၁၄%အထိ လိုအပ္ေနဦးမည္ ျဖစ္၏။ တဟုန္ထိုး တိုးတက္လာေနသည့္ လူငယ္လူခ်မ္းသာမ်ား မ်ားလာေလေလ စေတာ့ခ္ ေစ်းကြက္ ပိုမိုလႈပ္ရွားလာေလေလ စေတာ့ခ္ပြဲစားမ်ား ပိုမိုလိုအပ္ေလေလ ျဖစ္လာသည္။
စေတာ့ခ္ပြဲစားတစ္ေယာက္ အတြက္ အလုပ္ခ်ိန္လည္း မ်ားေပသည္။ စေတာ့ခ္ အိပ္ခ်ိန္းသည္တနလၤာေန႕မွ ေသာၾကာေန႕အထိ နံနက္ ၈း၀၀ နာရီတြင္ စဖြင့္ျပီး ည ၈း၀၀ တြင္ပိတ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ စေတာ့ခ္အိပ္ခ်ိန္း မဖြင့္မီ တစ္နာရီအလိုတြင္ မိမိ၏ေကာင္တာကို ဖြင့္ထားရသည္။ ထိုသို႕ နံနက္၇နာရီဖြင့္ႏိုင္ေရး အတြက္ ၇ နာရီထိုးမွ ထလာ၍ မရေပ။ ည ၈ နာရီတြင္ စေတာ့ခ္အိပ္ခ်ိန္းသာပိတ္သြားသည္ မိမိမွာ မျပန္ႏိုင္ေသး တစ္ေန႕တာ ေရာင္း၀ယ္ထားသည့္ စေတာ့ခ္မ်ားကို စစ္ေဆး၊ ေနာက္တစ္ေန႕အတြက္ စီစဥ္စရာရွိသည္မ်ားကို စီစဥ္ျပီးမွ အိမ္ျပန္ႏိုင္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ စေတာ့ခ္ပြဲစားတစ္ေယာက္ျဖစ္ရန္ လြယ္လြယ္ကူကူ မဟုတ္ပါ။ကမၻာ့ အေရွ႕ျခမ္းႏွင့္ အေနာက္ျခမ္း ကိုဆက္သြယ္ဆက္စပ္၍ အလုပ္လုပ္ေသာ စေတာ့ခ္ပြဲစားမ်ားဆုိလွ်င္ အလုပ္ခ်ိန္ အလြန္မ်ားျပီး နားခ်ိန္ အိပ္ခ်ိန္ အနည္းငယ္သာရွိသည္။
စေတာ့ခ္ပြဲစားတစ္ေယာက္အျဖစ္သို႕ အရွင္ေမြးေန႕ခ်င္းၾကီးျပီး မေရာက္ႏိုင္ပါ။ အလုပ္သင္ ဘ၀ႏွင့္ ပြဲစားလုပ္နည္း သင္ယူရပါသည္။ လိုင္စင္ရရန္ စာေမးပြဲေျဖရပါသည္။ လိုင္စင္ကို Financial Service Authority (FSA)က စာေမးပြဲစစ္ေဆးျပီးေအာင္ျမင္သူမ်ားကို ထုတ္ေပးပါသည္။ ထိုသို႕ တစ္ဖက္မွ ပညာဆည္းပူးရင္း တစ္ဖက္မွာလည္း ၀ါရင့္ပြဲစားမ်ား သို႕မဟုတ္ ကုမၸဏီမ်ားထံတြင္ လက္ေတြ႕သင္ယူရပါသည္။ ထိုဘာသာရပ္မ်ားကို Security & Investment Institute (SII) တြင္ တက္ေရာက္ သင္ယူႏိုင္သကဲ့သို႕ ျဗိတိန္တြင္ CFA (Society of the UK) တြင္ သင္ယူႏိုင္ပါသည္။
SII မွ ေအာင္ျမင္သူမ်ားကို Certificate in Investment Management ႏွင့္ Certificate in Securities or Financial Derivatives လက္မွတ္မ်ား ေပးအပ္ခ်ီးျမွင့္ပါသည္။
CFA Society မွ ေအာင္ျမင္သူမ်ားကို Investment Management Certificate (IMC) ေပးအပ္ပါသည္။ ထိုလက္မွတ္မ်ားသည္ စေတာ့ခ္ပြဲစားလုပ္လိုသူမ်ားအတြက္ စေတာ့ခ္ အိပ္ခ်ိန္းကိုဖြင့္ေပးမည့္ ေသာ့တံမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ အဆိုပါေအာင္လက္မွတ္မ်ားလည္း လက္၀ယ္ရွိျပီး အေတြ႕အၾကံဳ အတန္အသင့္ ရလာေသာအခါ သံုးႏွစ္ခန္႕အၾကာတြင္ SII ဒီပလိုမာ သို႕မဟုတ္ Charter Financial Analysis (CFA) ကိုရယူႏိုင္ပါသည္။ ထိုသို႕ အရည္အခ်င္းျပစာေမးပြဲေျဖေနစဥ္ အတြင္း လက္ေတြ႕က႑တြင္လည္း မျပတ္ေလ့လာေနရပါသည္။ သို႕မွသာ ေျပာင္းလဲသြားေသာ မူ၀ါဒမ်ား၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားကို ခ်က္ခ်င္းသိရွိႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။
Diploma in Financial Plan စေသာ ဘာသာရပ္မ်ားျဖင့္ ေအာင္ထားသူမ်ားသည္လည္း ဘ႑ာေရး အၾကံေပး ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ စေတာ့ခ္ပြဲစားကုမၸဏီမ်ားသည္ လူေရြးရာတြင္ ဘာသာရပ္ကို အဓိကမထားဟု ဆိုေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ ဘ႑ာေရး၊ စီးပြားေရး၊ ေဘာဂေဗဒ ၊ စီမံခန္႕ခြဲေရး စသည့္ ဘာသာရပ္မ်ားျဖင့္ ဘြဲ႕ရလာသူမ်ားကိုသာ ေရြးေလ့ရွိသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ MBA ဘြဲ႕ရမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရး ဆိုင္ရာ စီမံခန္႕ခြဲေရးဆိုင္ရာ၊ ဘ႑ာေရး ဆိုင္ရာ မဟာဘြဲ႕ရသူမ်ားကို ဦးစားေပး ေရြးခ်ယ္ခန္႕ထားလာၾကသည္။ ေသခ်ာသည္မွာ စေတာ့ခ္ပြဲစားတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေရးမွာ ေငြေၾကးအရင္းအႏွီးရွိယံု၊ အဆက္အသြယ္ေကာင္းရံု၊ စကားေျပာေကာင္းရံု၊ မိတ္ေဆြေပါရံုျဖင့္ မရႏိုင္ ေပ။ စေတာ့ခ္ ပြဲစားတစ္ေယာက္တြင္ ရွိသင့္ေသာ အရည္အခ်င္း ျပည့္စံုပါမွ လိုင္စင္ထုတ္ေပးမည္ျဖစ္ျပီး ထိုလိုင္စင္ရွိမွသာ စေတာ့ခ္ပြဲစားအျဖစ္ ရပ္တည္ခြင့္ ရွိသည္။
လိုင္စင္ရ စေတာ့ခ္ ပြဲစားမ်ား တြင္ လုပ္ငန္းသဘာ၀အလိုက္ သံုးမ်ိဳးခြဲထားသည္။
၁။ Execution only ဤအမ်ိဳးအစား စေတာ့ခ္ပြဲစားသည္ စေတာ့ခ္ ပိုင္ရွင္ထံသို႕ ေစ်းကြက္၏ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ေပးပို႕အစီရင္ခံရျပီး ပိုင္ရွင္၏ညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္းသာ ေရာင္းျခင္း ၀ယ္ျခင္းကို ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။
၂။ Advisory dealing ဤ အမ်ိဳးအစား စေတာ့ခ္ပြဲစားသည္ မည္သည့္စေတာ့ခ္ကို ၀ယ္သင့္သည္ မည္သည့္စေတာ့ခ္ ကိုေရာင္းသင့္သည္ဆိုသည္ကို ေစ်းကြက္အားသံုးသပ္၍ ပိုင္ရွင္အား အၾကံေပးရသည္။ သို႕ေသာ္ အဆံုးအျဖတ္ေပးမည့္သူမွာ ပိုင္ရွင္ကိုယ္တိုင္ပင္ျဖစ္သည္။
၃။ Discretionary dealing ဤ အမ်ိဳးအစားမွာ စေတာ့ခ္ပြဲစားသည္ ပိုင္ရွင္၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္ ဆႏၵ တို႕ကို သိနားလည္ျပီး ပိုင္ရွင္ကိုယ္စား ဆံုးျဖတ္၍ အေရာင္းအ၀ယ္ကို လုပ္ေပးရျခင္းျဖစ္သည္။
စေတာ့ခ္ပြဲစား တစ္ေယာက္သည္ အထက္ပါသံုးမ်ိဳးအနက္မွ တစ္မ်ိဳးကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ တစ္မ်ိဳးထက္ပို၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အားလံုးကိုေသာ္လည္းေကာင္း လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ စေတာ့ခ္ပြဲစားကို Stock Broker(Broker) သို႕မဟုတ္ Registered Rep(Rep) ဟုေခၚသည္။ Financial Industry Regulatory Authority(FINRA) က လိုင္စင္ထုတ္ေပးျပီး အသိအမွတ္ျပဳသည္။ ထိုလိုင္စင္ရေရး အတြက္ Series 7 exam ဟု လူသိမ်ားေသာ General Securities Representative Exam ကိုေျဖဆိုေအာင္ျမင္ရသည္။ ထိုလိုင္စင္တြင္ Registered Representative ဟုေဖၚျပထားသည္။ လိုင္စင္ရျပီးလွ်င္ စေတာ့ခ္ပြဲစား လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေသာ ကုမၸဏီ (Brokerage Firm) ေခၚ (Broker Dealer)တစ္ခုခုသို႕ ဆက္သြယ္ကာ အလုပ္ေလွ်ာက္ထားႏိုင္ျပီျဖစ္သည္။
ကေနဒါတြင္ စေတာ့ခ္ပြဲစားကို License Representative သို႕မဟုတ္ Investment Representative ဟုေခၚသည္။ ထိုလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ရန္အတြက္ Canadian Security Course(CSC) အပိုင္း၁ႏွင့္၂ စာေမးပြဲႏွင့္ Conducts and Practices Handbook(CPH) တို႕ကို ေအာင္ျမင္ရမည္ျဖစ္သည္။ ထိုစာေမးပြဲမ်ားကို ေအာင္ျမင္သူမ်ားကိုုသာ လိုင္စင္ထုတ္ေပးသည္။
ေဟာင္ေကာင္တြင္ စာေမးပြဲသံုးခုေျဖဆိုေအာင္ျမင္ျပီးမွ representative လိုင္စင္ထုတ္ေပးသည္။ အထူးလိုင္စင္ရလိုလွ်င္ စာေမးပြဲေနာက္တစ္ခုထပ္ေျဖရသည္။ စာေမးပြဲမ်ားကို HKSI မွ စစ္ေဆးသည္။ စာေမးပြ ေအာင္ျမင္သူအားလံုးကို လိုင္စင္ထုတ္ေပးသည္မဟုတ္ေပ။ ဘ႑ာေရး နယ္ပယ္၏စံမ်ားကို ၾကီးၾကပ္ထိန္းသိမ္းသည့္ အာဏာပိုင္အဖြဲ႕က စစ္ေဆးျပီးမွ ထုတ္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။
စကၤာပူတြင္ Trade Representative ဟုေခၚျပီး Institute of Banking and Financial မွ စစ္ေဆးေသာ module 1A ႏွင့္ module 6 စာေမးပြဲႏွစ္ခုကို ေအာင္ျမင္ရသည္။ ေအာင္ျမင္ခဲ့လွ်င္ MAS ႏွင့္ SGX တို္႕မွတဆင့္ လိုင္စင္ေလွ်ာက္ထားႏိုင္သည္။
ယူေကတြင္ Charters Institute of Securities and Investment မွစစ္ေဆးေသာ XII Certificate in Securities စာေမးပြဲကို ေျဖဆိုေအာင္ျမင္ရသည္။ ထိုလက္မွတ္ရရန္ စာေမးပြဲႏွစ္ခုေျဖရသည္။ ထိုစာေမးပြဲမ်ားကို ေအာင္မွ FSA က အသိအမွတ္ျပဳေသာ စေတာ့ခ္ပြဲစား လိုင္စင္ကို ရသည္။
စေတာ့ခ္ပြဲစား အလုပ္သည္ ဂုဏ္သေရရွိေသာ အလုပ္ျဖစ္ျပီး ပညာရွင္အျဖစ္ရပ္တည္ႏိုင္ေသာ အလုပ္ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ Investment Adviser သို႕မဟုတ္ Financial Adviser ဟုေခၚသည္။ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီၾကီးမ်ားသည္ သူတို႕၏ ရွယ္ယာမ်ားကို ေစ်းကြက္တင္ေသာ အခါ စေတာ့ခ္ရွယ္ယာ ပြဲစားမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ဆက္ဆံရသည္။ ၀ယ္ျခင္းေရာင္းျခင္းကို ကိုယ္တိုင္လုပ္စရာမလို ၊ စေတာ့ခ္ အိပ္ခ်ိန္းရွိရာသို႕ ကိုယ္တိုင္သြားစရာမလို၊ မိမိကိုယ္စား မိမိအပ္ႏွံထားေသာ စေတာ့ခ္ပြဲစားက မိမိအပ္ႏွင္းထားေသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကို အသံုးျပဳ၍ ေရာင္းျခင္း၀ယ္ျခင္းတို႕ကို ေဆာင္ရြက္ေပးသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ စေတာ့ခ္ ပြဲစားမ်ားသည္ ကုမၸဏီၾကီးမ်ား၏ ယံုၾကည္ျခင္းကို ခံရသည္။ ထိုသို႕ ယံုၾကည္လာေအာင္လည္း စေတာ့ခ္ပြဲစားသည္ ဂုဏ္သေရကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာေအာင္ တည္ေဆာက္ယူရသည္။ စေတာ့ခ္ပြဲစား အျဖစ္ေအာင္ျမင္စြာ ရပ္တည္ႏိုင္ေရး တြင္ ေပးဆပ္မႈေပါင္းမ်ားစြာကို ေပးဆပ္ခဲ့ၾကရသည္။ စေတာ့ခ္ပြဲစား အလုပ္သည္ ရင္ခုန္စိတ္လႈပ္ရွားစရာ အလြန္ေကာင္းေသာ အလုပ္ျဖစ္သည္။ စိတ္၀င္စားသူ လူငယ္မ်ား အဆင္သင့္ ျပင္ဆင္ထားျပီး ေလ့လာသင့္သည္မ်ားကို ေလ့လာထားၾကပါစို႕…….။ ။

ခ်စ္ခင္စြာျဖင့္
ေကာင္းလြန္း
Koung Loon